رفتار سازمانی چیست و چرا باید درباره آن اطلاعات جامع داشته باشیم؟
از کودکی تاکنون آموزش های مختلفی درباره انجام کارهای گروهی و نحوه رفتار در گروه به تمامی انسان ها داده شده است؛ چرا که افراد مجبور هستند که در طول زندگی خود، با همکاری و تعامل با دیگران به پیشرفت برسد و کارهای مختلفی را انجام دهند.
اهمیت این موضوع زمانی بیشتر از قبل می شود که فرد در شرکت یا کارخانه خاصی مشغول به فعالیت شود. در این موقعیت، فرد باید با ده ها یا حتی صد ها نفر دیگر تعامل داشته باشد و در کنار آن ها کار کند. مفهوم تعامل با دیگران در کارهای گروهی در سازمان ها، با عنوان رفتار سازمانی شناخته می شود.
در حال حاضر هر کارمند یا حتی مدیری که مشغول به کار است، باید درباره رفتار سازمانی اطلاعات کاملی به دست بیاورد. بنابراین پیشنهاد می کنیم که برای آگاهی بیشتر از نحوه تعامل با دیگران و رفتار سازمانی، در ادامه این مطلب از وبسایت برنداکسین همراه ما باشید.
رفتار سازمانی چیست؟
قبل از این که با رفتار سازمانی آشنا شوید، باید مفهوم سازمان را بدانید. زمانی که مجموعه ای از افراد در کنار هم و به صورت هماهنگ برای رسیدن به هدف های جمعی و فردی خود کار می کنند، سازمان تشکیل می شود.
در سازمان افراد زیادی مشغول به کار هستند که هرکدام از آن ها هم رفتار و فرهنگ خانوادگی و اجتماعی خاصی دارند. از آن طرف، قطعا همه آن ها به یک شکل رفتار نمی کنند و به همین دلیل، امکان بروز مشکلات مختلفی به وجود می آید.
رفتار سازمانی به معنای بررسی چگونگی تعامل و رفتار افراد سازمان با یکدیگر به منظور بهبود عملکرد کارکنان، ایجاد نوآوری، تشویق رهبری و افزایش رضایت شغلی آن ها در فرهنگ سازمانی است. تحلیل رفتار سازمانی با استفاده از علوم مختلفی انجام می شود و پیچیدگی زیادی دارد.
اهمیت رفتار سازمانی چیست؟
هیچ مدیری در هیچ سازمانی نمی تواند بدون کمک اعضای دیگر به موفقیت و توسعه کسب و کار برسد؛ از همین رو در نهایت همه افراد ناچار به کار کردن در کنار هم هستند. از طرفی یکی از دغدغه های مدیران، مدیریت کردن رفتار، شخصیت ها و فرهنگ های اجتماعی افرادی است که هر کدام با فرهنگ مختلف، با یکدیگر کار می کنند. اگر مدیری نتواند تعادل و تعامل مناسبی بین افراد سازمان خود ایجاد کند، قطعا مشکلات جدی تری ایجاد می شود.
این در حالی است که اگر تمامی افراد اهمیت رفتار سازمانی را بدانند، خیلی بهتر و آسان تر از قبل با یکدیگر کار می کنند. رعایت کردن رفتار سازمانی، اهداف و اهمیت های زیادی دارد که برخی از آن ها را در ادامه معرفی می کنیم:
۱. رعایت رفتار سازمانی باعث کنترل رفتار کارکنان می شود.
اولین و مهمترین هدف و اهمیت رفتار سازمانی، کنترل آسان تر بر رفتار کارکنان است. هر شخصی واکنش خاصی به رفتارهای دیگران نشان می دهد که اوضاع را غیر قابل کنترل می کند. با اجرای رفتار سازمانی در بین سازمان، شما می توانید در کنار دیگران، آسان تر از قبل کار کنید.
۲. رفتار سازمانی باعث افزایش بهره وری کارکنان می شود.
اجرای رفتار سازمانی در تمامی ابعاد اینترنال برندینگ، به بهره روی بیشتر کارکنان هم کمک می کند. زمانی که افراد در محیط کاری خود احساس راحتی کنند و بدون مشکل خاصی کار کنند، بازدهی و عملکرد آن ها افزایش پیدا می کند.
زمانی که تمامی کارکنان در زمان مخصوص به خود، تنها بر کار تمرکز می کنند. سپس بعد از آن، بدون حاشیه خاصی استراحت و تفریح انجام می دهند، عملکرد کل سازمان بهتر از قبل می شود. در این زمان است که کارها در موعد مشخص خود به صورت منظم انجام می شود و مشکل خاصی به وجود نمی آید.
۳. رفتارهای غیر قابل پیش بینی افراد شناسایی می شوند.
وثتی که رفتار همه افراد سازمان بر اساس ارزش های سازمان و منظم انجام شود، امکان بروز رفتارهای غیر قابل پیش بینی از کارکنان کمتر می شود. بنابراین مدیر به شکل قابل توجهی کارکنان خود را می شناسد و برنامه ریزی بهتری برای آینده انجام می دهد.
۴. توجیه رفتار کارکنان بهتر انجام می شود.
یکی دیگر از اهمیت ها و اهداف رفتار سازمانی، توجیه رفتارهای نشان داده شده مدیر و کارمندان دیگر است. اگر به طور عادی و بدون آموزش قبلی به کارمند بگویید که در حین انجام کار سکوت را رعایت کند، ممکن است که فرد آزرده شود و رفتارهای نامناسبی را نشان دهد.
اما زمانی که افراد مختلف دلیل انجام کاری را از قبل بدانند، با کمال میل و بدون ناراحتی آن را انجام می دهند. در رفتار سازمانی، توجیه کارکنان درباره علت های مختلف کارها و رفتارها کمک زیادی به توجیه بهتر کارکنان می کند.
ابعاد مختلف رفتار سازمانی چیست؟
هر فردی که در سازمان کار می کند، باید ابعاد مختلفی از رفتار سازمانی را رعایت کند. مثلا خود فرد باید رفتار مناسبی را از خود نشان دهد و در بین گروه هم تاثیر مثبتی را داشته باشد. بنابراین ابعاد رفتار سازمانی در سه گروه فردی، گروهی و سازمانی قرار می گیرد که در ادامه آن ها را معرفی می کنیم:
۱.بعد فردی
اولین مورد از ابعاد رفتار سازمانی، درباره بعد فردی و تاثیرگذاری شخصیت هر کدام از کارکنان بر تمامی سازمان است. هر کدام از انسان ها شخصیت فردی خاصی دارند که تفاوت بین آن ها را نشان می دهد.
مثلا شخصی که درون گرا است، علاقه ای با هم صحبتی با دیگران ندارد. همچنین رفتار افراد برتری طلب هم با افراد دیگر تقاوت دارد. اگر مدیر سازمان هستید، باید با استفاده از نظریه های رفتار سازمانی، محیط مناسبی را برای تعامل تمامی افراد با شخصیت های مختلف ایجاد کنید. دقت کنید که شما نمی توانید شخصیت آن فرد را تغییر دهید؛ اما می توانید به کمک مشاور برندینگ، فضای مناسبی را ایجاد کنید.
۲. بعد گروهی
بعد گروهی، کمی گسترده تر از رفتار سازمانی در سطح فردی است و به ارتباط های گروهی در سازمانی مربوط می شود. تمامی افراد، در گروه های مختلفی از سازمان وظیفه خود را انجام می دهند که رعایت رفتار هر کدام در آن گروه، کمک بزرگی به افزایش ارزش برند می کند.
در این بعد، مفاهیم مختلفی از جمله ارتباطات بین فردی، انسجام گروه و ایجاد تعادل و تعارض های افراد در گروه بررسی می شود. افراد موجود در گروه رابطه نزدیک تری نسبت به افراد دیگر با یکدیگر دارند؛ از همین رو باید تعارضات و اختلافات بین آن ها رفع شود.
۳. بعد سازمانی
بعد سازمانی بزرگترین سطح در بین موضوعات رفتار سازمانی است که به موارد مختلفی از جمله ارتباط بین اعضای تیم های مختلف با هم، ارتباط مدیران با کارکنان و برعکس تمرکز دارد.
با برنامه ریزی و آموزش مدیران درباره سطح سازمانی رفتارهای کارکنان، خود به خود بعد فردی و گروهی هم بررسی می شود؛ بنابراین اهمیت رعایت آن برای سازمان های مختلف خیلی زیاد است.
مدل های رفتار سازمانی و تاثیر آن بر رفتار کارکنان چیست؟
برای آن که مدیر بتواند ارتباط و تعامل مناسبی در بین کارکنان خود ایجاد کند، باید مدل های رفتار سازمانی را بداند. این مدل های رفتاری تاثیرهای مثبت و منفی بر کارکنان می گذارند؛ از همین رو بهتر است که دقت زیادی در اجرای آن ها داشته باشید:
۱.مدل استبدادی
در مدل استبدادی در رفتار سازمانی و منابع انسانی، مدیر مانند فرمانده عمل می کند و تنها دو راه چاره اخراج یا اطاعت را پیش روی زیردستان خود قرار می دهد. در این مدل، افراد تنها باید وظیفه خود را به خوبی انجام دهند و پاداشی برای کارکنان در نظر گرفته نمی شود. همچنین کارکنان تنها از ترس اخراج کار می کنند و اشتیاقی در بین آن ها دیده نمی شود. همچنین افراد معدودی تنها به مدیر وفادار هستند و به کل مجموعه توجهی ندارند.
۲. مدل مراقبتی
در مدل های مراقبتی، مدیر بیشتر به رفع نیازهای شخصی کارکنان خود توجه می کند؛ از همین رو کارمندان به اهداف شرکت وفادار هستند. بر طرف کردن نیازهای کارکنان هم از راه های مختلفی از جمله ارائه پاداش و مزایا، بیمه، بازنشستگی و درمان رفع می شود.
۳. مدل مشارکتی
در مدل مشارکتی، مدیران بیشتر در جایگاه مربی قرار دارند و قدرت را در تمامی ابعاد سازمان به اشتراک می گذارند. در مدل مشارکتی، کارمندان به مسئولیت های تیمی وفاداری دارند و خود را در موفقیت های مهم شرکت از جمله برندسازی سهیم می دانند.
۴. مدل سیستمی
مدل سیستمی جزو جدیدترین و بهترین مدل در کاربرد رفتارسازمانی در سازمانها است. در این مدل به ساختارهای کلی کارمندان توجه می شود. در واقع در این مدل، تمامی افراد هدف ها و پتانسیل های متفاوتی دارند که باید بین هدف های سازمان و فرد تعادل ایجاد شود. افرادی که این مدل را انتخاب می کنند، باعث ایجاد دلگرمی برای کارمندان و اثربخشی و بهره وری در محیط کار می شوند.
۵. مدل حمایتی
مدل حمایتی بیشتر برای شناسایی ایجاد عوامل انگیزه در کارکنان استفاده می شود. مدیران با استفاده از رفتار سازمانی در شرکت، به کارکنان خود کمک می کنند که عملکرد بهتری در کارهای خود داشته باشند. بنابراین به کمک مدل حمایتی، افراد به هدف های شخصی مانند ترفیع می رسند.
جان کلام
با توجه به اهمیت اجرای رفتار سازمانی، همه مدیران باید نکات مهم مدیریت رفتار سازمانی را بدانند. البته توجه کنید که تمامی برندهای معروف برای انتخاب مدل رفتار سازمانی، از مشاورهای مربوط به این کار کمک می گیرند. بنابراین پیشنهاد می کنیم که شما هم برای آگاهی از تمامی ابعاد رفتار سازمانی و اجرای صحیح آن، با مشاوران متخصص در وبسایت برنداکسین ارتباط برقرار کنید.
منابع: