اگر شما هم نگران به سرقت رفتن ایده های پولساز و خلاقانه خود در کسب و کار و به دست افراد دیگر هستید، حتما موضوع ثبت ایده را جدی بگیرید؛ چرا که با وجود بازار رقابتی موجود در جهان، هر لحظه ممکن است که ایده شما به دست افراد دیگر عملی شود.
همه ما روزانه ایده های مختلفی را در ذهن خود پرورش می دهیم که ممکن است حتی به نتایج درستی هم ختم شود؛ اما باید بدانید تا زمانی که نتوانید ثبت ایده خود را انجام دهید، عملا افکار خلاقانه شما هیچ کاربردی نخواهند داشت.
اما سوال این جا است که چگونه باید ثبت ایده انجام دهیم؟ شرایط ثبت ایده چیست؟ برای پاسخ به این سوالات، در ادامه این مطلب از برنداکسین، همراه ما باشید.
ثبت ایده چیست؟
قبل از این که درباره ثبت ایده صحبت کنیم، باید با مفهوم خلق ایده آشنایی پیدا کنید. به طور کلی ایده تمامی چیزهایی است که شما درباره کار یا هر چیز دیگر به آن ها فکر می کنید. همچنین همه فکرهایی که با خلاقیت همراه باشد و بتوانید آن را پیداه سازی کنید، ایده نام برده می شوند.
توجه کنید که فرقی ندارد ایده شما درباره طرز تهیه کیک و شیرینی های خاص باشد یا این که در زمینه تجارت و کسب و کار با سرمایه کم به کار برده شود؛ چرا که اگر مشکل افراد را حل کند، ارزش پیاده سازی را دارد.
حال زمانی که این ایده ها کاملا نو و خلاقانه باشد و نیاز اساسی افراد را حل کند، شما به عنوان مخترع این ایده محسوب می شوید و باید به فکر ثبت آن ایده به نام خود باشید. به این نکته توجه داشته باشید که ایده باید کاملا خاص و منحصر به فرد برای خود شما باشد تا به اسم شما ثبت شود.
امروزه بسیاری از موارد ممکن در زندگی افراد، بر اساس همین ایده های خلاق شکل گرفته است. بنابراین اگر شما هم درباره ایده های خود با دیگران صحبت می کنید، برای تحقق حق مالکیت، می توانید آن ایده را به نام خود ثبت نمایید و از سوء استفاده افراد دیگر جلوگیری کنید.
انواع ایده در فرایند ثبت ایده چیست؟
به طور کلی هر فرد ایده مخصوص به خود را دارد که می تواند در زمینه های مختلفی هم باشد. بنابراین هنگامی که افراد برای ثبت آن ها اقدام می کنند، ایده ها در دسته بندی مختلفی قرار می گیرند که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم:
ایده های فیزیکی
ایده هایی که به وسیله آن ها ابزار، دستگاه یا محصول خاصی تولید می شوند، در دسته ایده های فیزیکی قرار می گیرند. اصولا این ایده ها را باید به صورت محرمانه مطرح کنید و در قابل اختراع به مرحله تولید برسانید. از طرفی برخی از ابزارها و دستگاه های صنعتی موجود برخی از کارخانه ها پیشرفته تر می شوند و با عنوان طرح های صنعتی ثبت می گردند.
ایده های غیر فیزیکی
همه ایده ها هم منجر به تولید محصول خاصی نمی شوند و قابلیت اجرای فیزیکی را ندارند. مثلا نوع خاصی از نوا در موسیقی در این دسته قرار می گیرند. بنابراین این ایده ها در قالب حق معنوی ثبت می گردند.
ایده های خدماتی، تولیدی یا تجاری
تمامی ایده هایی که در زمینه کارهای خدماتی و تجاری است، به شکل علائم تجاری ثبت می شود و حقوق شخص ایده پرداز را نشان می دهند.
چرا باید ثبت ایده انجام دهیم؟
حتما با خود می گویید که اصلا چرا باید برای ایده ساده و کاملا شخصی، به دنبال ثبت ایده فکری خود باشیم؟ برخی از مزایا ثبت ایده به شرح زیر است:
- اگر شما ایده فکری خاصی را در ذهن خود دارید، تا زمانی که به مرحله ثبت نرسیده باشد، نمی توانید روی حق مالکیت خود اظهار نظر کنید. ایده کار آفرینی شما زمانی ارزشمند می شود که به صورت قانونی ثبت شده باشد.
- شما با قانونی کردن ایده خود، دیگر تمامی فعالیت های خود را بر اساس قانون پیش می برید. بنابراین اگر شخصی قصد سوء استفاده یا کپی برداری از ایده شما را داشته باشد، به راحتی می توانید از طریق قانون جلوی آن را بگیرید و از فرد شکایت کنید.
- از طرفی اگر حتی قصد فروش ایده خود را دارید، تنها با ثبت آن می توانید به صورت قانونی برای فروش اقدام کنید یا این که حق امتیاز را به شخص دیگری بسپارید.
- اگر صاحب شرکت خاصی هستید، با ثبت ایده های خلاقانه جدید برای محل کار خود، می توانید اعتبار شرکت را به طور قابل توجهی افزایش دهید.
- در هنگام ثبت طرح صنعتی، موفقیت یا شکست آن طرح مشخص می شود؛ از همین رو صاحب طرح به صورت موقتی درباره نتیجه طرح، اطلاعات به دست می آورد.
- ثبت ایده برای افراد حقیقی سبب برخورداری از امتیازاتی مانند گرفتن پروژه به جای خدمت سربازی و استفاده از تسهیلات مختلفی از جمله بنیاد ملی نخبگان می شود.
شرایط ثبت ایده چیست؟
درست است که باید برای دریافت حق معنوی، حتما اقدام به ثبت ایده تجاری خود داشته باشیم؛ اما باید بدانید که همه ایده ها قابلیت ثبت شدن ندارند. تنها ایده هایی را می توانید به صورت قانونی ثبت کنید که دارای شرایط مخصوص باشند:
ایده باید جدید و خاص باشد.
یکی از شرایط مهم در ثبت و خلق ایده، جدید و منحصر به فرد بودن آن است. دقت کنید که ایده شما باید کاملا مخصوص به خود شما باشد و به دست فرد دیگری قبلا ثبت نشده باشد. توجه داشته باشید که ایده شما نه تنها در ایران باید منحصر به فرد باشد ، بلکه باید ثبت ایده جهانی گردد.
ایده باید قابل اجرا باشد.
ممکن است که شما ایده های مختلفی را در ذهن خود داشته باشید؛ اما همه آن ها قابلیت اجرایی شدن را ندارند. بنابراین آن دسته از ایده هایی ثبت می گردند که بتوان آن ها را به صورت عملی پیاده سازی کنید.
ایده باید در جهت رفع مشکل و نیاز مردم باشد.
ایده هایی که به ذهن افراد می رسد، باید مشکل خاصی را در حال یا آینده برای مردم برطرف کنند. همچنین خیلی مهم است که در حوزه کاربردی و مهم باشد. شاید با خود بگویید که چه کسی این صلاحیت را تایید می کند؟ تشخیص این که ایده باعث رفع نیاز می شود، بر عهده متخصصان در سازمان ثبت اسناد و املاک است.
مدارک لازم برای ثبت ایده چیست؟
اگر شما هم قصد ثبت ایده استارتاپی یا دیگر ایده های خلاقانه را دارید، باید مدارک زیر را برای این کار آماده سازی کنید. توجه داشته باشید که افراد به طور کلی به دو دسته حقیقی و حقوقی تقسیم بندی می شوند که مدارک برای هر کدام متفاوت است:
- مدارک برای اشخاص حقیقی
- مدارک ارائه کننده هویت فرد طراح شامل کپی شناسنامه و کارت ملی
- ارائه نمونه ای از طرح و ایده فکری به همراه توضیحات کامل در این مورد
- فرم درخواست ثبت ایده به صورت تکمیل شده
- کد پستی، آدرس و شماره تلفن شخص متقاضی
- مدارک لازم برای اشخاص حقوقی
- ارائه رونوشت روزنامه رسمی شرکت و آخرین روزنامه متناسب با تغییرات شرکت
- کپی شناسنامه و کارت ملی مدیر عامل شرکت
- فرم درخواست ثبت ایده و کامل کردن موارد مروبط به آن
- توضیحات جامع درباره ایده و نمونه ای از ایده فکری
- ارائه آدرس دقیقی از شرکت در ایران
البته توجه داشته باشید که باید هزینه ثبت ایده و برخی از مدارک مرتبط با کسب و کار خود را هم به همراه داشته باشید.
مراحل ثبت ایده چیست؟
به طور کلی راه های ثبت ایده در ایران به شکل های خیلی خاصی انجام نمی شود؛ از همین رو برای آن که ایده خود را ثبت کنید، باید مراحل زیر را پشت سر بگذارید:
ثبت نام و ورود به سایت ثنا
اولین قدم برای ثبت ایده های خلاقانه و راه اندازی استارت آپ، ثبت نام در سایت ثنا است. هر شخص برای ورود به سامانه مالکیت معنوی، باید حتماحساب کاربری خود در سامانه ثبت نام الکترونیک قوه قضائیه ثبت کند. این کار سبب می شود که پیامک ها و اطلاع رسانی، به شما ارسال شود.
توجه کنید که برای ثبت نام اشخاص حقیقی، از گزینه ثبت نام برخط استفاده می شود. تمامی اطلاعاتی را که در این سایت لازم است را وارد نمایید و با پرداخت مبلغ مشخص، حساب خود را بسازید.
ثبت نام در سامانه مالکیت معنوی
در این مرحله باید در سامانه مالکیت معنوی، ایده خود را ثبت نمایید. به این صورت که موارد خواسته شده را انتخاب کنید و با تکمیل اطلاعات شخصی، روی گزینه تایید ثبت نام کلیک کنید.
ثبت اظهارنامه الکترونیکی
در این مرحله باید گزارشی توصیفی از ایده خود را به صورت خلاصه در سامانه ثبت ایده قرار دهید؛ به این گزارش یا ادعا نامه، اظهارنامه الکترونیکی هم گفته می شود. زمانی که اظهارنامه شما در سامانه ثبت شد، کارشناسان آن را به همراه تمامی ضامئم، بررسی می کنند.
۳۰ روز زمان برای برطرف کردن مشکلات ایده
در این مرحله کاشناسان، ایده و اظهارنامه شما را بررسی می کنند. سپس در صورتی که متوجه مشکل خاصی در فرآیند طرح شوند، آن را با فرد در میان می گذارند. شما می توانید در مدت ۳۰ روز، تمامی نقص هایی که در اظهار نامه وجود دارد را تصحیح کنید.
توجه کنید که در صورت عدم اصلاح نواقص در مدت ۳۰ روز، این درخواست به طور خود به خود باطل می گردد. لازم به ذکر است که اگر به هر دلیلی فرد توانایی اصلاح مشکل در مدت ۳۰ روزه را نداشته باشد، تنها یکبار اجازه تمدید این مهلت را دارد.
اطمینان از عدم وجود ایده های مشابه
زمانی که ایرادات اظهار نامه برطرف شود، کارشناسان شروع به جستجو ایده های مشابه با این طرح می کنند. اگر ایده مشابه به ایده جدیدی وجود داشته باشد، از فرد به صورت حضوری دعوت می شود که درباره تفاوت ایده خود با دیگری توضیحات لازم را انجام دهد.
در صورتی که کارشناسان شباهت ایده را با طرح های قبلی تشخیص دهد، تقاضا کاملا رد می شود؛ اما در صورت توجیه فرد ایده پرداز، دوباره بررسی انجام می گردد.
صدور ابلاغیه پذیرش
اگر طرح شما مورد قبول کارشناسان واقع شود، پاسخ بررسی ها به فرد ایده پرداز مبنی بر پذیرش ایده ارسال می شود.
پرداخت هزینه ثبت ایده
پس از صدور ابلاغیه، فرد متقاضی مهلت ۳۰ روزه برای پرداخت هزینه مربوط به ثبت ایده خود را دارد. این هزینه ها برای افراد حقیقی و حقوقی متفاوت است و شامل موارد مختلفی می گردد.
انتشار در روزنامه رسمی کشور
پس از پرداخت هزینه های مربوط به ثبت ایده، پیش نویس آگهی صادر می شود که متقاصی باید آن را یکی از روزنامه های رسمی کشور چاپ نماید. پس از چاپ این پیش نویس، گواهینامه ثبت اختراع برای فرد صادر می شود و آن ایده به نام فرد ثبت می گردد.
آیا ثبت ایده همان ثبت اختراع است؟
باور غلط بسیاری از افراد بر این است که ثبت ایده همان ثبت اختراع است؛ در حالی که نباید از تفاوت ثبت ایده و ثبت اختراع غافل شویم. ثبت اختراع برای ساخت وسایل و ابزاری به کار می رود که از قبل وجود خارجی نداشته است. بنابراین با ساخت جدید آن و متفاوت بودن محصول نهایی، این اختراع ثبت می گردد.
در مقابل ثبت ایده تنها مخصوص به اختراع ابزار جدید نمی شود و به طور کلی به خلق ایده های نوآورانه و خاص باز می گردد. هر ایده ملموس و غیر ملموسی که تا الان کسی آن را ابداع نکرده است، با عنوان ثبت ایده شناخته می شود. توجه کنید که در ثبت اختراع، به موارد تکنیکی و فنی هم پرداخته می شود؛ در حالی که ثبت ایده نیازی به بررسی های فنی ندارد.
بهترین مرکز مشاوره ثبت ایده کجا است؟
به طور کلی مراحل ثبت ایده در ایران کار تقریبا سختی است؛ چرا که افراد برای این کار باید جنبه های مختلفی از قوانین را رعایت کنند. از طرفی با توجه به عملی شدن ایده پس از ثبت، نیاز به مرکز مشاوره برای انتخاب اسم برای ایده خود دارید. بنابراین پیشنهاد می کنیم که برای دریافت مشاوره ثبت ایده، به مراکز معتبری همچون برنداکسین مراجعه کنید.
برنداکسین به شما در طراحی لوگو و انتخاب نام برند کمک می کند و تمامی آن چیزی که برای برندینگ لازم دارید را ارائه می کند. بنابراین می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره فعالیت های برنداکسین، به وبسایت این شرکت مراجعه نمایید.
جان کلام
ثبت ایده یکی از مهمترین کارهایی است که هر فرد برای اختصاص دادن امتیاز حق معنویت باید به دنبال آن باشد. برای ثبت ایده خلاقانه خود باید شرایط و مدارک مناسبی را داشته باشید و با طی کردن مراحل ذکر شده، ایده را به نام خود ثبت نمایید. توجه داشته باشید که در صورت دریافت مشاوره برای ثبت ایده و انتخاب نام برند، می توانید روی کمک های برنداکسین حساب کنید.
